回主页
天涯知识库 · 鬼谷子白话文
目录
位置: > 古代文学 > 诸子百家 > 鬼谷子白话文 >

第七 揣篇 2

【原文】

揣情者,必以其甚喜之时,往而极其欲也。其有欲也,不能隐其情;必以其甚惧之时,往而极其恶也,其有恶①也,不能隐其情。情欲必出其变。感动而不知其变者②,乃且③错其人,勿与语而更问其所亲,知其所安④。夫情变于内者,形见于外。故常必以其见者⑤而知其隐者,此所以谓测深揣情⑥。

【注释】

①有恶:有所憎恶的人或事。陶弘景注:“夫人之,甚喜则所欲著,甚惧则所恶彰,故因其彰着,而往极之,恶欲既极,则其情不隐,是以情欲因喜惧之变而失也。”

②感动而不知其变者:那些内心有所感动却不能观察其喜怒变化的人。

③且:暂时,暂且。

④所安:安身立命的根据。陶弘景注:“虽因喜惧之时,以欲恶感动,尚不知其变。无此者,乃且置其人,无与之语,徐徐更问斯人之所亲,则其情欲所安可知也。”

⑤见:显现。

⑥测深揣情:猜测准确,把握事理。陶弘景注:“夫情貌不差内变者,必见外貌。故常以其外见,而知其内隐。观色而知情者,必用此道。此所谓测深揣情也。”

【译文】

揣摩人们内心的隐情,必要在其极为高兴时加以迎合,引发其欲望,有了欲望,就不能隐藏内情;必要在其极为惧怕时加以考察,引发其憎恶,有了憎恶,就不能隐藏内情。人的种种欲求,往往显露于情绪波动之时。如果一个人的情感有所触动,却不显露于形色,就暂时放开不要和他说话,而向他身边的人询问,就可以知道其内心不为所动的原因。一般来说,心中充满欲求,必然表现于外。通过察言观色,便能了解人们内心的隐情。这就是“探测内心以获真情”的道理。只有观察仔细,才能把握深刻。

推荐阅读

庄子讲记> 话说中庸> 道德经释义> 道德经直译> 道德经解读> 鬼谷子白话文> 中庸白话文> 孔子家语> 论语别裁> 鬼谷子>

阅读分类导航

唐诗四大文学名著宋词诸子百家史书古代医书蒙学易经书籍古代兵书古典侠义小说
Weibo Article 1 Weibo Article 2 Weibo Article 3 Weibo Article 4 Weibo Article 5 Weibo Article 6 Weibo Article 7 Weibo Article 8 Weibo Article 9 Weibo Article 10 Weibo Article 11 Weibo Article 12 Weibo Article 13 Weibo Article 14 Weibo Article 15 Weibo Article 16 Weibo Article 17 Weibo Article 18 Weibo Article 19 Weibo Article 20 Weibo Article 21 Weibo Article 22 Weibo Article 23 Weibo Article 24 Weibo Article 25